Trong thời đại chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, vai trò của những chuyên gia công nghệ không chỉ dừng lại ở phát triển phần mềm hay hạ tầng kỹ thuật, mà còn là cầu nối quan trọng giữa công nghệ và con người.
Một trong những gương mặt tiêu biểu góp phần vào sự chuyển mình của nền giáo dục Việt Nam chính là Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp – Viện trưởng Viện Đào tạo và Phát triển Nhân lực (ITD), người được biết đến như “cha đẻ của sổ liên lạc điện tử” và là chuyên gia hàng đầu trong việc ứng dụng CNTT vào giáo dục.
Hành trình khởi nguồn từ giảng đường
Sự nghiệp của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp khởi đầu không phải từ các phòng lab hiện đại hay chương trình quốc tế đắt giá, mà từ chính giảng đường đại học tại Việt Nam. Khi khái niệm “số hóa giáo dục” còn xa lạ, ông – khi ấy chỉ là sinh viên năm ba – đã phát triển phần mềm quản lý điểm số cho trường học. Đây không phải một đồ án đơn thuần mà là tiền đề cho hệ thống sổ liên lạc điện tử, một trong những công cụ giao tiếp giữa nhà trường và phụ huynh hiệu quả nhất tại Việt Nam hiện nay.
Với tư duy nhạy bén và khả năng nắm bắt nhu cầu xã hội, Nguyễn Quang Tiệp đã kết nối công nghệ với giáo dục một cách thiết thực. Phần mềm do ông phát triển cho phép phụ huynh theo dõi tình hình học tập của con em mình qua điện thoại – một bước tiến lớn trong việc tương tác giữa gia đình và nhà trường.
Từ phần mềm đến mô hình giáo dục toàn diện
Không dừng lại ở một sản phẩm, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp tiếp tục cho ra đời hàng loạt giải pháp công nghệ hướng đến cải cách giáo dục, như phần mềm trộn đề thi tiếng Anh, hệ thống quản lý trung tâm ngoại ngữ… Các công cụ này đã hỗ trợ giáo viên và nhà quản lý tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả kiểm tra đánh giá và quản lý tài chính – hành chính.
Sau khi tốt nghiệp ngành CNTT, ông gia nhập Công ty CP Thương mại Dịch vụ Biển Đen và giữ chức giám đốc kỹ thuật. Tại đây, ông có cơ hội hiện thực hóa các ý tưởng từ thời sinh viên và phát triển chúng thành sản phẩm thương mại triển khai rộng rãi. Chính tại môi trường này, các sản phẩm của ông không chỉ mang tính đổi mới mà còn có giá trị xã hội bền vững.
Tấm bằng tiến sĩ – bệ phóng cho hành trình cống hiến
Dù đã đạt được nhiều thành tựu thực tiễn, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp vẫn nhận thấy tầm quan trọng của nền tảng học thuật. Ông quyết định theo đuổi chương trình đào tạo tiến sĩ chuyên ngành CNTT để củng cố lý luận và nghiên cứu sâu hơn về quản lý thông tin trong giáo dục. Trong suốt quá trình này, ông không ngừng hệ thống hóa lại các giải pháp từng phát triển, đánh giá chúng dưới góc độ khoa học, tối ưu hóa quy trình và phân tích mô hình quản trị giáo dục theo hướng dữ liệu lớn.
Đây là thời kỳ đánh dấu bước chuyển mình từ nhà phát triển phần mềm sang nhà khoa học, nơi ông bắt đầu tiếp cận các vấn đề với tư duy lý thuyết vững chắc và chiến lược dài hạn. Những nghiên cứu của ông mang tính ứng dụng cao, từ khai thác dữ liệu giáo dục cho đến phân tích chính sách đào tạo – là nền tảng cho các tư vấn chiến lược chuyển đổi số trong giáo dục sau này.
Vai trò Viện trưởng Viện Đào tạo và Phát triển Nhân lực
Một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp là khi ông được bổ nhiệm Viện trưởng Viện Đào tạo và Phát triển Nhân lực (ITD) trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Tại đây, ông dẫn dắt Viện theo định hướng trở thành trung tâm tiên phong trong nghiên cứu, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0.
Dưới sự điều hành của ông, Viện ITD chú trọng vào:
- Kiểm định chất lượng giáo dục nghề nghiệp.
- Đào tạo và bồi dưỡng chuẩn chức danh cho giảng viên nghề.
- Nghiên cứu và tư vấn chính sách phát triển nhân lực quốc gia.
Tất cả các hoạt động đều gắn liền với ứng dụng công nghệ và mục tiêu tối ưu hóa quá trình đào tạo. Tầm nhìn của ông là kiến tạo một hệ sinh thái giáo dục hiện đại, minh bạch và gắn kết chặt chẽ với thị trường lao động.
Triết lý giáo dục “Công nghệ vị nhân sinh”
Điểm nổi bật trong tư duy của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp là triết lý “Công nghệ vị nhân sinh” – công nghệ không phục vụ mục tiêu phô trương mà phải giải quyết những vấn đề thực tiễn, mang lại lợi ích thiết thực cho con người. Triết lý này là nền tảng cho mọi sản phẩm và quyết định mà ông thực hiện.
Sổ liên lạc điện tử – sản phẩm gắn liền với tên tuổi của ông – là minh chứng rõ nét. Nó không chỉ là công cụ quản lý, mà là cầu nối cảm xúc, giúp phụ huynh hiểu con, giáo viên kết nối với gia đình và học sinh nhận được sự quan tâm sát sao. Triết lý này còn được áp dụng trong các chương trình đào tạo nghề mà ông điều hành, với mục tiêu duy nhất: người học có thể làm việc, mưu sinh và phát triển nghề nghiệp bền vững.
Đối mặt thách thức và bản lĩnh lãnh đạo
Sự nghiệp của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp không hoàn toàn bằng phẳng. Ông từng đối diện với những vấn đề phức tạp liên quan đến quản lý giáo dục, như trường hợp Trường Trung cấp Bến Thành. Tuy nhiên, điểm đáng quý là ông luôn chọn cách đối diện thẳng thắn, nhận trách nhiệm và đặt quyền lợi người học lên hàng đầu.
Chính bản lĩnh này đã giúp ông giữ vững uy tín trong giới chuyên môn. Đối với ông, uy tín không nằm ở danh vị mà ở việc giải quyết được những vấn đề cụ thể, mang lại giá trị thật cho người học và cộng đồng.
Tầm nhìn chiến lược về chuyển đổi số giáo dục
Một trong những dấu ấn sâu đậm của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp trong những năm gần đây là chiến lược chuyển đổi số giáo dục toàn diện. Theo ông, chuyển đổi số không đơn thuần là trang bị công nghệ mà là cải tổ hệ thống theo ba hướng chính:
Số hóa quản trị giáo dục
Từ cấp quản lý trung ương đến từng lớp học, hệ thống dữ liệu cần được xây dựng đồng bộ, thông minh và khai thác hiệu quả. Theo ông, quản lý giáo dục hiện đại phải dựa vào dữ liệu lớn (Big Data) để dự báo, điều chỉnh và đánh giá hiệu quả.
Cá nhân hóa học tập
Ông ủng hộ việc sử dụng AI, AR/VR, học liệu số và MOOCs để tạo nên môi trường học tập cá nhân hóa, vượt qua giới hạn không gian và thời gian. Mỗi học sinh sẽ có một lộ trình riêng, phù hợp với khả năng và nhu cầu phát triển cá nhân.
Đổi mới kiểm tra và đánh giá
Ông đề xuất phát triển các nền tảng thi trực tuyến, e-portfolio và công cụ đánh giá năng lực toàn diện, thay thế các bài kiểm tra truyền thống vốn thiếu linh hoạt và đôi khi chưa phản ánh đúng năng lực người học.
Đào tạo nhân lực: Chìa khóa của tương lai
Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp, chìa khóa để hiện thực hóa chuyển đổi số là nguồn nhân lực. Ông dành nhiều tâm huyết cho việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và phát triển nhân lực CNTT. Ông đề xuất các chương trình reskilling upskilling cho giáo viên, kết nối giữa doanh nghiệp – trường học – viện nghiên cứu để đảm bảo tính thực tiễn và cập nhật của chương trình đào tạo.
Một nhà khoa học thầm lặng nhưng bền bỉ
Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp không phải là người ưa hào nhoáng. Ông lựa chọn hành trình thầm lặng – phát triển công nghệ gắn với giáo dục, đối diện khó khăn với tinh thần trách nhiệm, và dẫn dắt chuyển đổi số với tầm nhìn chiến lược. Những đóng góp của ông tuy không ồn ào, nhưng đang từng ngày lan tỏa trong hệ thống giáo dục Việt Nam, tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững.
Hành trình của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa tri thức, công nghệ và lòng nhân ái. Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, những con người như ông chính là lực đẩy cần thiết để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hiện đại hóa giáo dục và xây dựng một xã hội học tập thực sự.
Hành trình của Tiến sĩ Nguyễn Quang Tiệp là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa tri thức, công nghệ và lòng nhân ái. Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, những con người như ông chính là lực đẩy cần thiết để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hiện đại hóa giáo dục và xây dựng một xã hội học tập thực sự.
